Уехать нельзя оставаться. Война мнений о задержании Nizkiz в соцсетях

Музыканты после протестов 2020 года покинули Беларусь, но позже решили вернуться, заявили пропагандисты. Однако правозащитный центр «Вясна» рассказал со ссылкой на свои источники, что артисты не уезжали из страны, а продолжали жить в Беларуси, иногда выезжая на концерты.

Соцсети взорвались реакциями на новость. Кто-то ругает музыкантов за неосторожность, кто-то ругает ругателей, а кто-то призывает не ругаться, чтобы не перенаправлять агрессию от преследователей на жертв.

Media IQ собрали мнения.

«Отсидеться рано или поздно сменится на отсидеть». Возмущение и чёрный юмор

Популярных комментариев, в которых выражены в чистом виде возмущение неосторожностью опальных музыкантов и её высмеивание, немного. Ещё сложнее найти таковые без мата. Вот один из топовых: «Па-першае, я ў [здзіўленні] з затрымання ўдзельнікаў Nizkiz і таго, што яны яшчэ жылі ў Беларусі, а па-другое, дзе яны [страцілі] чацвёртага?».

Или вот ещё мрачные шутки.

Прачытаў навіну пра Nizkiz. У мяне адно пытанне: гэта нейкая хвароба? Ці яна заразная?

— łeś-depreś (@navmij) January 6, 2024

Небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна, небяспечна,

— Спадар Джыпсінкоў (@gypsynkov) January 6, 2024

Арест Nizkiz это еще одна история про то, что в репрессивных странах слово» отсидеться» рано или поздно сменится на «отсидеть».

— Mikhail Kirilin 🦫 (@xpitfire) January 6, 2024

Вообще конечно непонятно зачем оставаться в РБ когда можно уехать. Особенно если тебе ближе к сорокету и чисто биологически ты уже нормально в РБ пожить не успеешь.

— кржемелик и вахмурка (@by_bernoff) January 6, 2024

«На..я, а главное зачем?» Удивление неосторожности Nizkiz

В остальном все возмущающиеся и удивляющиеся оговариваются, отмечая уважение к праву репрессированных на свой выбор.

«Ёсць рэчы, якія я не разумею і ніколі не зразумею. Людзі засвяціліся ўва ўсім, чым толькі можна, яны абсалютна ясна і дакладна ўва ўсіх спісах на затрыманне, – удивился основатель BYSOL Андрей Стрижак. – НА..Я, А ГЛАВНОЕ, ЗАЧЕМ? (С)». 

Стрижак, который занимается эвакуацией из Беларуси жертв репрессий, затем развил рефлексию в колонке на «Зеркале», где дал советы насчёт выбора оставаться-уезжать и подчеркнул, что подход BYSOL «схож с врачебным»: «Мы не разделяем людей на тех, чьи решения нам нравятся, и тех, чьи не нравятся».

«Я разумела выбар заставацца ў Беларусі нягледзячы ні на што ў 2020-м, нават у 2021-м… але ж цяпер? Калі ў калонію адпраўляюць за старыя лайкі кожны дзень і ўсё толькі крытычна пагаршаецца? Няма асуджэння, але шкада, вельмі шкада», – твитнула журналистка Юлия Матузова. Но тут же в следующем твите отметила: «Я гэта пісала канкрэтна пра выпадак “Нізкіз”, публічных асобаў, якія знялі самы пратэсны кліп 2020 года. Большасць маіх сяброў і знаёмых, якія хадзілі на пратэсты і абсалютна супраць Лукашэнкі, дагэтуль застаюцца ў Беларусі і не думаюць з’язджаць. Прычыны розныя. Я не толькі разумею, паважаю гэта, але і лічу вельмі важным для краіны».

«Моя позиция не меняется который год: имеется список в десятки тысяч идентифицированных беларусов, кто был на улицах в 2020 году, и вопрос только в том, когда додадут очередь на проверку, – написал активист Антон Мотолько. – Да, они могут приоритизировать кого-то в зависимости от событий, но ключевой вывод в том, что нельзя чувствовать себя в безопасности в режиме военной хунты захватившей власть в 2020 году с помощью насилия и оружия. Я знаю сотни человек, кто знает что есть в этом “списке” на репрессии, и всё равно остается в Беларуси по различным причинам. Это их выбор. И не мне их как-то оценивать. Но одна просьба: помните что арест это последствие не только для вас лично, но для ваших близких, родных и друзей. А ребят очень жаль, кто бы что не говорил про их выбор. Ни одна тюрьма/СИЗО или колония не стоят этого».

«Усе разумныя героі з’ехалі…» Агрессивная защита Nizkiz

«Я вось не веру, што можна выстаўляць прэтэнзіі пасаджаным за факт іх арышта будучы псіхічна здаровым чалавекам, – написал Стась Карпов. – Думаю, гэта нейкі вірус. (…) Вы з якога моманту адчулі сябе ўладальнікамі чужых лёсаў? З якога часу вы вырашылі, што ў стане генераваць дырэктывы і правілы жыцця для іншых? Што вы пра іх ведаеце, коўчы на паўстаўкі. Калі вы усё такія разумныя, то як вы самі апынуліся [чорт] ведае дзе? Вы [шмат] перамаглі ў жыцці? Арыштаваныя вам стотыш баксаў віселі? (…) Вам заўтра абрэжуць пару грантаў і вы замест фэйсбучнага [дыспуту] пойдзеце кару жэрці».

Усе разумныя героі з’ехалі. І чакаюць там, калі інфантыльныя і дурныя людзі зробяць тут усё добра, каб героі па-геройску вярнуліся.

— kryw (@kryw) January 7, 2024

Смешней за ўсё чытаць аб тым, як важна своечасова з’ехаць ад тых, хто з’ехаў пасля адсідкі

— Спадар Джыпсінкоў (@gypsynkov) January 6, 2024

Карацей, вам засталося напісаць «самі вінаватыя, што не з’ехалі» яшчэ ў раёне паўмільёна разоў

— Спадар Джыпсінкоў (@gypsynkov) January 6, 2024

А вот что пишет главред «Нашай Нівы» Егор Мартинович, который летом вышел из колонии: «Калі я выйшаў на свабоду, фэйсбук падкінуў мне пакет допісаў за 8 ліпеня 2021 года, дзень разгрому “Нашай Нівы”. Большасць допісаў, тэгіраваных маім іменем, былі са словамі салідарнасці. А частка каментаў пра тое, якія нашаніўцы дэбілы, што працягвалі працаваць у Беларусі. Так, працягвалі працаваць, бо на той момант лічылі гэта важным – і для сябе, і для тых сотняў тысяч сваіх чытачоў, якія не могуць падарвацца і з’ехаць. Я не бачу ніякага сэнсу спрачацца з тымі каментатарамі – як і цяпер уступаць у дыскусію пра Нізкіз. Звычайна ў такіх сітуацыях людзі пішуць не пра арыштаваных, а пра свае страхі. І для таго, каб дадатковы раз пераканаць у чымсьці самога сябе, проста за чужы кошт. Напэўна, натуральная рэакцыя. Але калі пішаце, проста памятайце, што праз нейкі час “Нізкіз” выйдуць на свабоду і прачытаюць гэтыя допісы пра сябе. І вам трэба будзе неяк глядзець ім у вочы».

«Постараюсь одним постом оскорбить сразу всех, чтоб два раза не вставать»

Тем временем Валентин Соколовский на Facebook раздал всем (хотя Nizkiz скорее осудил):

«Один прекрасный человек (…) придумала вчера термин jail shaming. Я уже почти сутки катаю его в голове, и он мне очень нравится своей универсальностью. Проявления этого термина, как их вижу я

1. “Не сидел — не мужик”, или в более общем случае “уехал за границу – заткнись и донать”. Увы для остающихся в стране – хоть вас и сильно больше количественно, но ваш единственный шанс на построение системной, независимой от Луки, работы, ваш единственный громкий голос – это понауехавшие. Можно сколь угодно твердить “алкоголизм (зачёркнуто) оставаться это мой осознанный выбор”, на здоровье. Это просто приведёт к тому, что мы тут хмыкнем и пойдём быт обустраивать, а диаспора маргинализуется. Будут вместе с Free Tibet по паре человек с плакатиками стоять в туристических местах, да самодеятельные ансамбли будут “Тры чарапахи” на 25 марта под гитару играть.
2. “Остался – или сидишь, или охраняешь”, или в более упоротом ключе “купил савушкин/оплатил проезд/заплатил налоги – лакей кровавого режима”. Увы для уехавших – уехать могут не все. Причины могут быть совершенно разными: от вполне адекватных до целиком абсурдальных. И это выбор людей, который нужно принять, а не стоять в белом пальто и тыкать “а я же говорил”. Я стремлюсь так делать (с “Низкиз” так не получается, для меня их неуезд это прям даже в абсурдные причины не укладывается). Да, позиция получается вполне себе шизофреничная, но Беларусь сейчас такова и более никакова. 

(…) Моя позиция неизменна с 2021 года: единственный способ повлиять на ситуацию, не дожидаясь поражения России в войне, – подрывать ресурсную базу режима. Уезжать, сворачивать бизнесы в Беларуси и расширяться за пределами, быть конкурентными на рынке Беларуси, но создавать центры прибыли за рубежом. И поддерживать друг друга, где-то добрым словом, а где-то делом».

Призывы не ругать друг друга – вместо настоящего виновника

«Якое ж маральнае дно вінаваціць людзей ў тым, што яны вырашылі застацца дома, а не з‘язджаць, – пишет журналист Евгений Казарцев. – І я разумею, што гэта ўсё ад стомленасці і фрустрацыі, але [хопіць] вінаваціць ва ўсім яшчэ і журналістаў, Ціханоўскую, блогераў, Зянона, з‘ехаўжых, застаўшыхся, беларускамоўных, рускамоўных, праваслаўных, католікаў, мужчын, жанчын etc etc etc. Людзей збіваюць і саджаюць не яны, а сілавікі. Па загаду Лукашэнкі. Самалёт пасадзілі таксама памагатыя Лукашэнкі. Выбары скралі яны. Дапамаглі напасць на Украіну яны. Санкцыі справакавалі яны. І ўсё – толькі іх віна і адказнасць. Іх і кропка. Увогуле зашмат агрэсіі выліваем адно на аднаго. А нам трэба сябе берагчы, як і тых, хто вакол». 

«Ніколі не асуджаў ні тых, хто вырашыў з’ехаць, што зразумела: сам больш як два дзесяцігодзьдзі чуў такія папрокі, – написал журналист Сергей Наумчик, который уехал из Беларуси ещё в 90-х. – І лічу абсалютна памылковым асуджаць тых, хто застаўся, ды яшчэ і абвінавачваць іх у “падтрымцы рэжыму”, бо працуюць, бо плоцяць падаткі і г.д. (дзіўна, але некаторыя з тых, хто асуджалі Пазьняка і мяне за тое, што “зьбеглі”, мала таго што зьбеглі самі, але цяпер называюць “здраднікамі” тых, хто ня зьбег). І вы ня знойдзеце ў мяне ніводнага хоць аддалена падобнага на асуджэньне слова ў адрас тых, хто жыве ў Беларусі (за выключэньнем адміністрацыі і “ябацек”, зразумела). Людзі, якія рызыкуюць, але застаюцца ў Беларусі, якімі б прычынамі яны не кіраваліся – вартыя павагі, салідарнасьці і падтрымкі. Я ня веру ў рэальнасьць вызваленьня Беларусі выключна звонку. Такая магчымасьць існуе, але яна, з розных прычынаў, нерэальная. Звонку можа быць (і павінна быць) падтрымка, але аднаўляцца Беларусь пачнецца ў Беларусі, і рабіць гэта пачнуць тыя, хто ў ёй застаўся».

«Калі жывеш у Беларусі, інстынкт самазахаваньня прытупляецца, – поделился собственным опытом музыкант Лявон Вольский. – Сядзіш на здымнай (сваёй) кватэры, нечым займаесься, робіш вылазкі ў гіпэрмаркет, на рэпэтыцыю. Разумееш, што ў любы момант цябе могуць узяць “за былыя заслугі” (іх болей чым дастаткова), але, нібыта, усё ціха. Так мінаюць гады – на радзіме ты асабліва не адсьвечваеш, а як выбіраесься за мяжу – тут ужо пачынаецца паўнавартаснае жыцьцё – фэерычныя канцэрты, інтэрвію, шопінг, паход па злачных мейсцах зь сябрамі… Вяртаесься дадому – і зноў – залягаеш на дно ў вёсцы на тыдзень, прыяжджаеш у горад, едзеш у краму па прадукты, цягнеш іх на свой пяты паверх… Трыважнавата, але ты прызвычаіўся да гэтае лёгкае трывогі, бо так жывеш не адзін год. Усё падказвае, што трэба зьяжджаць, але ты ж любіш гэта ўсё – свой (а ён жа ж твой, праўда?) горад, гэтыя вуліцы, плошчы і сквэры, гэтую вёску (яна ж таксама твая?), хату і вярбу за вакном, якая вырасла з маленькае касьцельнае галінкі, якую ты пасадзіў тут пятнаццаць гадоў таму. Ну, як усё гэта кінуць? І што там, за мяжою, рабіць? Тут хоць нейкія карпаратывы ёсьць, а там што? Невядомасьць? Неяк ня вельмі яно ўяўляецца – усё кінуць і ехаць у гэтую халодную невядомасьць. Таму – хай усё застаецца пакуль, як ёсьць, а там паглядзім… І калі прыходзіць гэтае ТАМ, ты, чамусьці, зусім да яго не гатовы, і глядзець ужо няма куды – адно ў жывёльнавата-гопніцкія вочы губазікаўца ды аб’ектыў смартфона, замацаванага на прафэсійным штатыве, адціснутым у адной незалежнай тэлестудыі… 

Людзі застаюцца ў Беларусі. З розных нагодаў. Часьцяком сам сабе ня можаш патлумачыць чаму. Калі глядзець на ўсё гэта з-за мяжы – адразу відаць: рэальная сьмяротная небясьпека! А калі ты ў РБ, дык неяк гэтае пачуцьцё, гэты інстынкт самазахаваньня прытупляецца. І я выдатна разумею хлопцаў зь Nizkiz, бо жыў такім жыцьцём не адзін год. Трываласьці вам, хлопцы! Веры й вытрымкі! Мы з вамі!»

P.S.

Жывем у такі час, што добрая навіна з Беларусі — гэта калі затрымалі не ўсіх удзельнікаў гурта Nizkiz.

— Міхась Ільін (@m_for_mixacb) January 6, 2024