«Мы дазваніліся да Алексіевіч». Як «Радыё Свабода» правярае інфармацыю?

Каманда Media IQ завітала ў госці да рэдакцыі «Радыё Свабода». Антон Трафімовіч распавёў пра механізмы праверкі фактаў і працу над інструментам, які, паводле яго словаў, ёсць асновай журналістыкі.

Праўда ці хлусьня? Фэйкі 2018 года ў праекце «Фактограф»

Што гэта за праект «Фактограф»?

Фактограф – тая самая журналісцкая праца, але ў больш прывабнай для чытача форме. Гэта не вынаходка «Радыё Свабода». Такое даўно робяць у заходніх медыя. Washington Post мае свой фактограф. Ёсць увогуле асобныя парталы, якія займаюцца выключна фактчэкінгам.

Як працуе?

З’яўляецца нейкая навіна ці заява, у якую цяжка паверыць, якая можа падацца чалавеку не зусім праўдзівай. Ну вось, напрыклад. Самая частая асоба для праверкі ў нас – гэта Аляксандр Лукашэнка. Па-першае, таму што ён адзіны публічны палітык у Беларусі. І па-другое, калі ён адрываецца ад паперкі пад час сваіх выступаў, ён выказвае шмат такіх рэчаў, у якія цяжка паверыць, і якія сапраўды трэба правяраць.

Вось, напрыклад, гэта было 10 снежня 2018 года. Лукашэнка заявіў, што цэнзуры інфармацыйнай сферы быць не павінна. Мы праверылі яго старыя выказванні, а таксама Індэкс свабоды прэсы ў Беларусі – і ўсё гэта запакавалі пад такую простую рэч са спасылкамі на канкрэтныя рэйтынгі. І паказалі, што нашыя ўлады не з’яўляюцца праціўнікамі цэнзуры, а наадварот, хутчэй, яе ствараюць.

Напрыклад, калі з’явілася інфармацыя з расійскіх СМІ, а першакрыніца ўвогуле была ў Францыі (фэйкавы акаўнт міністра культуры Францыі), пра смерць Алексіевіч, вельмі многія СМІ ў Беларусі перадрукавалі. А мы на «Радыё Свабода» датэлефанаваліся да самой Святланы Алексіевіч, аказалася, што гэта хлусня.

Можа падацца, што гэта трохі зашмат працы, але гэта не праблема чытача. Гэта наша праца – каб з вялікага масіву інфармацыі данесці толькі самае галоўнае і пастарацца зрабіць гэта яшчэ і ў прывабнай форме.